Uprawnienia SEP, SMEP, SIMP. Jakie komisje egzaminują elektryków?

Na rynku kursów G1, G2, G3 możesz się natknąć na różne skróty: SEP, SMEP, SIMP. Jedni mówią, że „tylko SEP się liczy”, inni zdają egzaminy przez SIMP i nie widzą różnicy. A jeszcze inni – nie wiedzą, że mają wybór.

Ten artykuł nie będzie katalogiem skrótów. To przewodnik, który pokazuje, jak działają komisje kwalifikacyjne, co je łączy, a co różni – i dlaczego to, co naprawdę się liczy, to nie skrót na świadectwie, a numer komisji i legalność dokumentu.

TL;DR:

• SEP, SMEP, SIMP to tylko „szyldy” – wszystkie komisje działają legalnie z nadania URE i nadają tak samo ważne uprawnienia.

• Nie ma „lepszych” uprawnień SEP czy SMEP – liczy się numer komisji i legalność dokumentu, nie logo na pieczątce.

• Komisje mogą różnić się zakresem punktów uprawnień (G1, G2, G3) – przed egzaminem sprawdź, czy dana komisja nada Ci zakres, którego potrzebujesz.

• Egzamin to rozmowa ustna (stacjonarnie lub online) z pytaniami o urządzenia, BHP, reagowanie na awarie, przepisy i pierwszą pomoc.

• Świadectwo ważne jest 5 lat, po czym trzeba je odnowić egzaminem – inaczej traci ważność.

• Nie marka komisji decyduje o wartości uprawnień, tylko Twoja wiedza i legalność dokumentu.

Komisje SEP, SMEP i SIMP – o co z nimi chodzi?

Na początku jest ustawa. A konkretnie – Prawo energetyczne i wydane na jego podstawie rozporządzenia. To z nich wynika, że osoby pracujące przy urządzeniach elektrycznych, cieplnych czy gazowych muszą mieć odpowiednie kwalifikacje. A kwalifikacje potwierdza… egzamin. I tu wchodzą komisje.

Komisja kwalifikacyjna to zespół osób (przewodniczący i co najmniej dwóch członków), który przeprowadza egzamin i – w razie pozytywnego wyniku – wydaje świadectwo kwalifikacyjne. Ale żeby komisja mogła działać, musi być powołana przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE). To nie jest wewnętrzna struktura SEP, SMEP czy SIMP – to oficjalna, rejestrowana i nadzorowana przez państwo jednostka.

Dlatego komisje mogą funkcjonować przy różnych organizacjach – ale ich uprawnienia mają tę samą podstawę prawną. Nieważne, czy egzamin przeprowadzi SEP, SMEP, SIMP czy komisja przy uczelni technicznej – jeśli komisja ma numer i widnieje na liście URE, to jej decyzje są tak samo ważne. Zarówno uprawnienia SEP, jak i SMEP i SIMP stanowią podstawę bezpiecznej pracy z instalacjami energetycznymi.

SEP – marka znana, ale nie jedyna

Stowarzyszenie Elektryków Polskich (SEP) jest najbardziej rozpoznawalną komisją spośród trzech. Istnieje od 1919 roku, ma oddziały w całej Polsce i dużą rozpoznawalność wśród pracodawców. To właśnie od SEP wzięło się potoczne określenie „uprawnienia sepowskie”.

Egzaminy SEP prowadzi według tych samych zasad co inne komisje – ustnie, z zachowaniem wymagań dokumentacyjnych. Kandydat przedstawia dowód tożsamości, potwierdzenie opłaty, dokument potwierdzający wiedzę (np. świadectwo szkolne) i staje przed komisją.

To, że SEP jest najczęściej wybierany, nie znaczy, że jest jedyny. Po prostu jest bardziej widoczny – i to głównie przez długoletnią obecność na rynku, silną markę i szeroką sieć egzaminacyjną. Ale jeśli dokument wystawia komisja nr 1 przy SEP Warszawa czy komisja nr 717 przy SMEP – efekt jest ten sam: pełnoprawne świadectwo kwalifikacyjne, ważne przez 5 lat.

SMEP – czyli inna droga do tego samego celu

SMEP to skrót od Stowarzyszenia Naukowo-Technicznego Mechaników i Energetyków Polskich. Mniej znane niż SEP, ale nie mniej legalne. SMEP istnieje od 2018 roku i prowadzi komisje egzaminacyjne.

Jedna z najbardziej aktywnych to komisja nr 717, z którą współpracuje m.in. Fentiks. Egzaminy organizowane są w identycznej formule jak te w SEP: rozmowa z komisją, pytania praktyczne, zasady BHP, podstawy prawne, pierwsza pomoc.

Na forach i grupach dyskusyjnych co jakiś czas powraca pytanie: „czy pracodawca może odrzucić uprawnienia SMEP?”. Odpowiedź brzmi: nie ma do tego prawa. Komisja SMEP ma taki sam status jak SEP, działa z nadania URE i wydaje dokumenty w tej samej formule.

Jeśli gdzieś funkcjonuje mit, że „SEP jest lepszy” – to tylko efekt rozpoznawalności marki. Z punktu widzenia prawa i techniki, SMEP = SEP. Nawet dokumenty wyglądają bardzo podobnie – zawierają numer komisji, pieczęć, zakres uprawnień i termin ważności.

SIMP i inne komisje – czyli szerszy krajobraz

SIMP to Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich – organizacja z długą historią i aktywnością w obszarze rzeczoznawstwa, technologii i szkoleń. Jest komisją akredytowaną przez Urząd Regulacji Energetyki (URE). SIMP prowadzi także komisje kwalifikacyjne, np. w ramach ośrodków rzeczoznawczych.

Ale na liście URE znajdziemy też inne jednostki:

1. SEP-Energetyka,
2. SITPS (Polskie Stowarzyszenie Techniczne Pomp Ciepła),
3. komisje przy politechnikach, centrach kształcenia, spółkach energetycznych.

Wszystkie te komisje – jeśli są zarejestrowane – mają dokładnie taką samą moc prawną. To nie jest konkurencja, tylko różnorodność operatorów tego samego procesu.

Na świadectwie każdej z nich musi znaleźć się:

1. numer komisji,
2. pieczęć organizatora,
3. dokładny zakres przyznanych uprawnień (np. G1E: urządzenia do 1kV, montaż, konserwacja, obsługa),
4. termin ważności – 5 lat od daty wydania.

Dlaczego wybór komisji nie wpływa na wartość uprawnień?

Czasem można spotkać się z pytaniem: „czy lepiej mieć uprawnienia z SEP, bo są bardziej poważane?”. To błąd w rozumowaniu. Nie ma uprawnień SEP-owskich, SMEP-owskich czy SIMP-owskich. Są tylko uprawnienia URE.

Zgodnie z rozporządzeniem, każde świadectwo kwalifikacyjne wydane przez legalną komisję ma taką samą wartość prawną i techniczną. Cytując wprost: „świadectwa wydane przez komisje kwalifikacyjne powołane przez Prezesa URE mają jednakową moc obowiązującą, niezależnie od organizacji, przy której działają”.

Dlaczego więc tyle emocji wokół skrótu SEP? Bo jest bardziej znany – ale znajomość marki nie zmienia wartości dokumentu.

Jeśli chcesz upewnić się, że komisja certyfikująca, w której zdajesz, działa legalnie – sprawdź ją na stronie ure.gov.pl. Tam znajdziesz pełną listę z numerami komisji, datą powołania i nazwą jednostki.

Dlaczego punkty wpływają na wartość uprawnień i dlaczego nie wszystkie komisje mogą realizować pełny zakres punktów do kwalifikacji uprawnień?

Komisje kwalifikacyjne w Polsce, takie jak SEP, SMEP czy SIMP, są upoważnione przez Urząd Regulacji Energetyki (URE) do przeprowadzania egzaminów i nadawania uprawnień w zakresie eksploatacji i dozoru urządzeń energetycznych w grupach G1 (elektryczne), G2 (cieplne) oraz G3 (gazowe). Każda z tych komisji może posiadać różny zakres uprawnień, określony przez URE, co oznacza, że nie wszystkie komisje są uprawnione do egzaminowania we wszystkich punktach w każdej z grup.

Na przykład, Komisja Kwalifikacyjna nr 717 działająca przy SMEP, działająca z firmą Fentiks, ma uprawnienia do przeprowadzania egzaminów i nadawania uprawnień w pełnym zakresie punktów dla grup G1, G2 i G3. Oznacza to, że kandydaci mogą uzyskać uprawnienia obejmujące wszystkie urządzenia i instalacje wymienione w poszczególnych grupach. Z kolei inne komisje mogą mieć uprawnienia ograniczone do wybranych punktów w ramach danej grupy.

Dlatego przed przystąpieniem do egzaminu warto sprawdzić, czy dana komisja posiada uprawnienia w zakresie odpowiadającym potrzebom kandydata.

Szczegółowe informacje na temat zakresu uprawnień poszczególnych komisji można znaleźć w wykazie publikowanym na stronie URE. Wykaz ten zawiera m.in. skład osobowy komisji, numer i obszar działania oraz zakres uprawnień, co pozwala na weryfikację, czy dana komisja jest uprawniona do przeprowadzania egzaminów w interesującym nas zakresie.

Choć wszystkie komisje kwalifikacyjne działają na podstawie upoważnienia URE, ich zakres uprawnień może się różnić. Komisja SMEP jest przykładem jednostki posiadającej pełne uprawnienia w zakresie wszystkich punktów w grupach G1, G2 i G3, co czyni ją wszechstronną w nadawaniu uprawnień energetycznych.

Powtórzmy, bo to ważne! Przed przystąpieniem do egzaminu warto upewnić się, że wybrana komisja kwalifikacyjna posiada odpowiednie uprawnienia do przeprowadzania egzaminów w interesującej nas grupie. Informacje na temat zakresu uprawnień poszczególnych komisji można znaleźć na oficjalnej stronie Urzędu Regulacji Energetyki lub bezpośrednio kontaktując się z wybraną komisją – Biznes.gov.pl

Kto siedzi w komisji i jak wygląda egzamin na uprawnienia energetyczne?

Każda komisja musi mieć przewodniczącego i co najmniej dwóch członków z odpowiednimi kwalifikacjami – wykształceniem kierunkowym i doświadczeniem zawodowym. W skład komisji często wchodzą inżynierowie, technicy, osoby z UDT, PIP, a także praktycy z dużych zakładów przemysłowych.

Egzamin to rozmowa ustna. Pytania dotyczą:

1. obsługi urządzeń (np. transformatorów, instalacji grzewczych, gazowych),
2. zasad bezpieczeństwa,
3. reagowania na awarie,
4. wymagań prawnych,
5. środków ochrony osobistej,
6. podstaw pierwszej pomocy.

Od pandemii część komisji przeprowadza egzaminy także zdalnie – przez wideokonferencję, z wcześniejszą weryfikacją tożsamości.

Po zdaniu egzaminu komisja przygotowuje świadectwo kwalifikacyjne – zwykle trafia ono do kursanta w ciągu kilku dni roboczych.

Podsumowanie: wybieraj świadomie, ale się nie stresuj marką.

Komisje kwalifikacyjne w Polsce działają w systemie ustandaryzowanym i nadzorowanym przez URE. Mają różne szyldy, ale jedno zadanie: dbać o bezpieczeństwo energetyczne poprzez rzetelne egzaminy.

Nie chodzi o to, „gdzie” zdajesz. Liczy się czy komisja działa legalnie, czy pytania są zgodne z zakresem uprawnień, i czy Twoje świadectwo zawiera wszystkie wymagane elementy.

SEP, SMEP, SIMP – trzy skróty, ale jeden system. Różne bramy, ta sama droga.

Zamiast skupiać się na nazwie, skup się na jakości przygotowania. Bo to, co naprawdę decyduje o wartości dokumentu – to Twoja wiedza.