Powrót do: Szkolenie na uprawnienia elektryczne G-1 SMEP
- Przepisy związane z organizacją bezpiecznej pracy:
-Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne
- ROZPORZĄDZENIE MINISTRA KLIMATU I ŚRODOWISKA z dnia 1 lipca 2022 r. w sprawie
szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się
eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci
-Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane [Dz.U.06.156.1118],
- Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 28 sierpnia 2019 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny
pracy przy urządzeniach energetycznych (Dz.U. 2019 poz. 1830) - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków
technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [Dz.U. z dnia 15 czerwca 2022],
- Wymagania ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne:
Art. 51. Projektowanie, produkcja, import, budowa oraz eksploatacja urządzeń, instalacji i sieci
powinny zapewniać racjonalne i oszczędne zużycie paliw lub energii przy zachowaniu:
1) Niezawodności współdziałania z siecią;
2) Bezpieczeństwa obsługi i otoczenia po spełnieniu wymagań ochrony środowiska;
3) Zgodności z wymaganiami odrębnych przepisów, a w szczególności przepisów prawa
budowlanego, o ochronie przeciwporażeniowej, o ochronie przeciwpożarowej, o dozorze
technicznym, o ochronie dóbr kultury, o muzeach, Polskich Norm wprowadzonych do
obowiązkowego stosowania lub innych przepisów wynikających z technologii wytwarzania energii i
rodzaju stosowanego paliwa.
- ROZPORZĄDZENIE MINISTRA KLIMATU I ŚRODOWISKA z dnia 1 lipca 2022 r. w
sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby
zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci:
Osoby odpowiedzialne za eksploatację urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych muszą
spełniać wymogi kwalifikacyjne dla stanowisk dozoru oraz eksploatacji i co 5 lat odnawiać swoje
zaświadczenia w tej dziedzinie.
Do stanowisk dozoru zalicza się funkcje pracowników oraz innych osób nadzorujących działania
pracowników wykonujących prace związane z:
- Obsługą,
- Konserwacją,
- Remontami,
- Kontrolą i pomiarami,
- Montażem,
- A także stanowiska techniczne nadzorujące eksploatację urządzeń, instalacji i sieci
elektroenergetycznych.
Natomiast stanowiska eksploatacyjne obejmują pracę związane z obsługą, konserwacją, remontami,
kontrolą i pomiarami oraz montażem.
- Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 28 sierpnia 2019 r. w sprawie bezpieczeństwa i
higieny pracy przy urządzeniach energetycznych (Dz.U. 2019 poz. 1830)
Zgodnie z powyższym rozporządzeniem, procedury i zasady dotyczące wykonywania czynności
związanych z eksploatacją urządzeń i instalacji energetycznych muszą być ustalone przez pracodawcę
w instrukcji eksploatacji.
Instrukcja eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych to dokument określający procedury i zasady
wykonywania niezbędnych czynności przy eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych.
Dokument ten jest opracowany na podstawie odrębnych przepisów i dokumentacji producenta, a
następnie zatwierdzony przez pracodawcę do stosowania w firmie.
Instrukcja eksploatacji powinna określać przede wszystkim następujące kwestie:
- Ogólną charakterystykę techniczną urządzenia, zawierając informacje dotyczące jego specyfikacji
technicznej, parametrów pracy, oraz funkcji. - Czynności związane z uruchomieniem, obsługą i zatrzymaniem urządzenia w warunkach jego
normalnej eksploatacji, w tym procedury uruchamiania i wyłączania, regulacji pracy, oraz
codziennych czynności konserwacyjnych. - Zasady postępowania w razie awarii, pożaru lub wystąpienia zakłóceń pracy urządzenia, w tym
procedury bezpieczeństwa i ewakuacji, oraz sposoby reagowania na różne sytuacje kryzysowe. - Wymagania dotyczące konserwacji i napraw, wskazujące rodzaje konserwacji, okresy przeglądów
technicznych, oraz procedury naprawy w przypadku uszkodzeń. - Wymagania dotyczące bezpieczeństwa obsługi, obejmujące zasady bezpiecznego użytkowania
urządzenia, oraz procedury postępowania w sytuacjach zagrożenia. - Zapisy związane z ruchem urządzeń, takie jak procedury pracy związane z przemieszczaniem,
transportem, oraz manipulacją urządzeniami. - Zakresy i częstotliwość przeprowadzania oględzin, przeglądów, pomiarów oraz badań, obejmujące
kwestie monitorowania stanu technicznego urządzenia, oraz okresowe kontrole i pomiary mające na
celu zapewnienie jego prawidłowej pracy i bezpieczeństwa.
Opracowywanie instrukcji bhp:
Niezależnie od instrukcji eksploatacji, pracodawca ma obowiązek opracować instrukcję
bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącą użytkowania urządzeń i instalacji elektroenergetycznych,
zgodnie z przepisami zawartymi w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września
1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz.
1650 ze zm.).
Tak, zgodnie z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy, pracodawca ma obowiązek
udostępnić wszystkim pracownikom w firmie aktualne instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy
dotyczące:
- Stosowanych w zakładzie procesów technologicznych, aby pracownicy mieli pełną świadomość
zagrożeń związanych z wykonywanymi procesami i mogli przestrzegać odpowiednich procedur
bezpieczeństwa. - Wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia
pracowników, aby unikać wypadków i minimalizować ryzyko wystąpienia urazów lub chorób
zawodowych. - Obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych, aby pracownicy mogli bezpiecznie korzystać z
urządzeń i unikać niebezpiecznych sytuacji. - Postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi, aby zapobiec narażeniu
pracowników na substancje szkodliwe i stosować odpowiednie środki ochrony. - Udzielania pierwszej pomocy, aby pracownicy mogli szybko i skutecznie zareagować w przypadku
nagłych wypadków lub stanów nagłego zagrożenia zdrowia.
ORGANIZACJA BEZPIECZNEJ PRACY
- Prowadzący eksploatację może upoważnić osobę lub osoby do wykonywania w jego imieniu
określonych działań związanych z:
1) wydawaniem poleceń;
2) koordynacją prac;
3) dopuszczeniem do prac.
- Prowadzący eksploatację prowadzi wykaz osób upoważnionych, o których mowa w ust. 1,
zawierający w szczególności:
1) imię i nazwisko osoby upoważnionej;
2) zakres upoważnienia;
3) określenie okresu, na jaki upoważnienie zostało udzielone.
- POLECENIODAWCA
Należy przez to rozumieć pracownika, który został upoważniony pisemnie przez prowadzącego
eksploatację urządzeń i instalacji energetycznych do wydawania poleceń na wykonanie pracy.
Pracownik ten musi również posiadać ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru.
ZADANIA: - określenie zakresu i rodzaju prac do wykonania,
- określenie strefy miejsca pracy,
- określenie warunków i środków ochronnych niezbędnych do zapewnienia bezpiecznego wykonania
poleconych prac. - KOORDYNUJĄCY
Należy przez to rozumieć wyznaczonego przez poleceniodawcę pracownika danej komórki
organizacyjnej sprawującej dozór nad eksploatacją urządzeń i instalacji energetycznych, przy których
będzie wykonywana praca, posiadającego ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru
ZADANIA: - koordynowanie wykonania prac, określonych w poleceniu, z ruchem urządzeń i instalacji
energetycznych, - określenie czynności łączeniowych związanych z przygotowaniem miejsca pracy,
- wydanie zezwolenia na przygotowanie miejsca pracy, dopuszczenie do pracy i likwidację miejsca
pracy, - podjęcie decyzji o uruchomieniu urządzeń i instalacji energetycznych, przy których była
wykonywana praca, - zapisanie w dokumentacji eksploatacji ustaleń wynikających z punktów 1-4.
-DOPUSZCZAJĄCY:
Należy przez to rozumieć wyznaczonego przez osobę wydającą polecenia pracownika, który ma
ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji. Ten pracownik jest również pisemnie
upoważniony przez osobę odpowiedzialną za prowadzenie eksploatacji urządzeń i instalacji
energetycznych do wykonywania czynności łączeniowych w celu przygotowania miejsca pracy.
ZADANIA:
- przygotowanie stanowiska pracy,
- zezwolenie na rozpoczęcie pracy,
- nadzór nad wykonaniem pracy,
- zakończenie pracy i likwidacja miejsca pracy.
-KIERUJĄCY ZESPOŁEM PRACOWNIKÓW:
Należy przez to rozumieć pracownika wyznaczonego przez poleceniodawcę, który posiada ważne
świadectwo lub kwalifikacje niezbędne do wykonywania określonych zadań.
ZADANIA:
- dokonanie właściwego doboru pracowników posiadających odpowiednie umiejętności zawodowe
do wykonywanej pracy, - sprawdzenie i przejęcie przygotowanego miejsca pracy od osoby upoważnionej, jeśli zostało
właściwie przygotowane, - szkolenie podległych pracowników w zakresie przygotowania miejsca pracy, identyfikacji
występujących zagrożeń w miejscu pracy i jego otoczeniu, oraz przekazanie im informacji o
warunkach i metodach bezpiecznego wykonywania pracy, - zapewnienie bezpiecznego wykonania pracy,
- zapewnienie, że członkowie zespołu używają odpowiednich środków ochrony osobistej, odzieży
roboczej i obuwia, a także właściwych narzędzi i sprzętu, - nadzór nad przestrzeganiem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przez podległych
pracowników podczas wykonywania pracy, - powiadomienie osoby dopuszczającej lub koordynującej o zakończeniu pracy.
- W każdym zespole wyznacza się osobę odpowiedzialną za kierowanie zespołem.
- Jeśli kierujący zespołem opuszcza strefę pracy, praca musi zostać natychmiast przerwana, a zespół
musi opuścić tę strefę. - Przed wznowieniem pracy kierujący zespołem ma obowiązek dokładnie sprawdzić zabezpieczenia
strefy pracy. - Jeśli podczas sprawdzenia, o którym mowa w punkcie 3, zostanie zauważone pogorszenie
warunków bezpieczeństwa w strefie pracy, praca może być wznowiona dopiero po przywróceniu
warunków do wymaganego poziomu bezpieczeństwa.
Podczas wykonywania pracy zabronione jest w szczególności:
1) Przekraczanie zakresu i strefy pracy określonych w poleceniu.
2) Dokonywanie zmian w zastosowanych zabezpieczeniach, jeśli mogłoby to obniżyć poziom
bezpieczeństwa podczas wykonywania prac.
Prace eksploatacyjne, które mogą stwarzać szczególne zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzkiego,
powinny być wykonywane na podstawie pisemnego polecenia.
Prace eksploatacyjne przy urządzeniach energetycznych, które mogą stwarzać szczególne
zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzkiego, obejmują w szczególności:
1) Prace wykonywane wewnątrz niebezpiecznych przestrzeni zamkniętych, takich jak komory
paleniskowe kotłów, kanały spalin, elektrofiltry, absorbery, walczaki kotłów, kanały i leje zsypowe,
rurociągi sieci cieplnych, a także prace w zbiornikach paliw płynnych i gazowych;
2) Prace wykonywane wewnątrz zasobników na węgiel lub biomasy, a także zasobników pyłu
węglowego lub biomasy;
3) Prace o szczególnym zagrożeniu pożarowym wykonywane w strefach zagrożonych wybuchem;
4) Prace wykonywane w obiegach wody elektrowni i elektrociepłowni, które wymagają wejścia do
kanałów, rurociągów, rur ssawnych i zbiorników, jak również prace na ujęciach i zrzutach wody
prowadzone z pomostów, łodzi lub barek oraz pod powierzchnią wody;
5) Prace związane z konserwacją, remontami, montażem, kontrolą i pomiarami wykonywane
wewnątrz turbin wiatrowych lub gondoli, a także prace zewnętrznej konserwacji gondoli lub łopat
wirnika turbiny wiatrowej;
6) Prace wykonywane w pobliżu nieosłoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub ich części, które
są pod napięciem;
7) Prace przy urządzeniach elektroenergetycznych wyłączonych spod napięcia, ale uziemionych w taki
sposób, że żadne z uziemień nie jest widoczne z miejsca wykonywania pracy;
8) Prace w wykopach związane z konserwacją, remontami, kontrolą i pomiarami wykonywane przy
gazociągach lub innych urządzeniach gazowniczych, a także przy rurociągach sieci cieplnych;
9) Prace konserwacyjne, modernizacyjne lub remontowe przy kolejowej sieci trakcyjnej znajdującej
się pod napięciem.
10) Prace wykonywane przy wyłączonych spod napięcia lub w trakcie budowy elektroenergetycznych
linii napowietrznych, które krzyżują się w strefie ograniczonej uziemieniami ochronnymi z liniami
znajdującymi się pod napięciem lub mogącymi znaleźć się pod napięciem, w tym przewodami trakcji
elektrycznej;
11) Prace wykonywane na skrzyżowaniach linii elektroenergetycznych znajdujących się pod
napięciem lub mogących znaleźć się pod napięciem oraz przewodami trakcji elektrycznej;
12) Prace wykonywane przy wyłączonym spod napięcia torze wielotorowej elektroenergetycznej linii
napowietrznej o napięciu 1 kV i powyżej, jeżeli którykolwiek z pozostałych torów linii pozostaje pod
napięciem;
13) Prace konserwacyjne, remontowe lub montażowe przy urządzeniach i instalacjach rozładowczych
paliw płynnych i gazowych.
Szczegółowy wykaz prac, o których mowa w ust. 2, powinien być ustalony i aktualizowany w oparciu
o przepisy wydane na podstawie art. 237(15) ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy oraz
wyniki identyfikacji zagrożeń i oceny ryzyka związanego z zagrożeniami, mogącymi wystąpić podczas
wykonywania prac.
Prace, o których mowa w ust. 2 i 3, wykonują co najmniej dwie osoby w celu zapewnienia asekuracji.
Prace eksploatacyjne przy urządzeniach elektroenergetycznych, w zależności od zastosowanych
metod i środków ochronnych zapewniających bezpieczeństwo pracy, mogą być wykonywane:
1) pod napięciem;
2) w pobliżu napięcia;
3) przy wyłączonym napięciu.
Minimalne odstępy w powietrzu od nieosłoniętych urządzeń i instalacji elektrycznych lub ich części
znajdujących się pod napięciem, wyznaczające zewnętrzne granice strefy prac, mają następujące
wartości:
- Wymagania ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane [Dz.U.06.156.1118]:
Art. 62.1. Obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub
zarządcę kontroli:
1) Okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego:
a) elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i
niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu;
b) instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska;
c) instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych).
2) Okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności
do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia; kontrolą
tą powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu
sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony przed porażeniem, oporności izolacji
przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów.